"سپاه پاسداران انقلاب اسلامی"، سازمانی نظامی است که در نخستین روزهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ به فرمان امام خمینی (ره) بنیان‌گذار کبیر انقلاب اسلامی تشکیل شد.

امام خمینی(ره) در دوم اردیبهشت ۱۳۵۸ طی فرمانی به شورای انقلاب اسلامی رسماً تأسیس این نهاد را اعلام کردند و شورای انقلاب با تأسیس شورای فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گامی اساسی را در جهت سازماندهی این نهاد برداشت.

قانون اساسی کشورمان در خصوص سپاه پاسداران تصریح کرده است: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در نخستین روزهای پیروزی این انقلاب تشکیل شد، برای ادامهٔ نقش خود در نگهبانی از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن پا برجا می‌ماند. حدود وظایف و قلمرو مسئولیت سپاه پاسدارن در رابطه با وظایف و قلمرو مسئولیت نیروهای مسلح دیگر با تأکید بر همکاری و هماهنگی برادرانه میان آن‌ها به وسیله قانون تعیین می‌شود.

فرمانده کل سپاه، مستقیماً توسط مقام معظم رهبری انتخاب می‌شود و جانشین و فرماندهان ستاد مشترک و نیروها به پیشنهاد فرمانده کل سپاه و با تصویب و حکم رهبری انتخاب می‌شوند.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی علاوه بر ستاد مشترک، شامل نیروی زمینی، نیروی هوافضا، نیروی دریایی، نیروی قدس و سازمان بسیج مستضعفین است.

همچنین دو ساختار دیگر در سپاه با عنوان حوزه نمایندگی ولی فقیه و سازمان حفاظت اطلاعات وجود دارند که اولی کاملاً مستقل از ساختار فرماندهی و مستقیماً زیر نظر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای فرمانده کل قوا قرار دارد و دومی نیز تقریباً مستقل از فرماندهی است و فرمانده آن را مقام معظم رهبری با پیشنهاد فرمانده سپاه انتخاب می‌کند.

پس از اینکه "سردار سرلشکر محمدعلی جعفری" در سال ۱۳۸۶ مسئولیت فرماندهی کل سپاه پاسداران را عهده‌دار شد تغییرات و نوآوری‌هایی در سپاه به وجود آمد که از جمله آن‌ها می‌توان به تشکیل سازمان بسیج مستضعفین و تشکیل ۳۱ سپاه استانی اشاره کرد.

گفتنی است سردار "حسین سلامی" در حال حاضر جانشین فرمانده کل سپاه است و سرداران "پاکپور"، "حاجی‌زاده" و "فدوی" به ترتیب فرماندهی نیروی زمینی، نیروی هوا فضا و نیروی دریایی سپاه را بر عهده دارند.